Το πρωινό ξύπνημα, το ντύσιμο και η προετοιμασία για το σχολείο είναι μια καθημερινή ρουτίνα για τις περισσότερες οικογένειες. Όμως, υπάρχουν φορές που ένα παιδί αρχίζει να αρνείται να πάει σχολείο, να κλαίει, να νιώθει άγχος ή να παραπονιέται για πόνους στο στομάχι ή στο κεφάλι.
Πίσω από αυτή τη συμπεριφορά, συχνά κρύβονται συναισθήματα που το παιδί δεν μπορεί ακόμη να εκφράσει με λόγια.
Πιθανές αιτίες της άρνησης
Η άρνηση του παιδιού να πάει σχολείο δεν είναι πείσμα, αλλά ένα μήνυμα πως κάτι το δυσκολεύει συναισθηματικά ή κοινωνικά.
Μερικές συχνές αιτίες είναι:
• Άγχος αποχωρισμού, ιδιαίτερα στις μικρότερες ηλικίες, όταν το παιδί φοβάται να απομακρυνθεί από τους γονείς.
• Φόβος για την απόδοση ή τις σχολικές απαιτήσεις, ειδικά αν έχει βιώσει αποτυχία ή πίεση.
• Δυσκολίες στις σχέσεις με συμμαθητές, όπως απομόνωση, απόρριψη ή εκφοβισμός.
• Αλλαγές στο οικογενειακό περιβάλλον (π.χ. χωρισμός, μετακόμιση, απώλεια).
• Μαθησιακές δυσκολίες, που κάνουν τη σχολική διαδικασία κουραστική και αγχωτική.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς
Η στάση των γονιών παίζει καθοριστικό ρόλο. Δεν χρειάζεται πίεση, αλλά σταθερότητα και ενσυναίσθηση.
Μείνετε ψύχραιμοι και δείξτε κατανόηση.
Αντιμετωπίστε το παιδί με ηρεμία. Αν αρχίσει να κλαίει ή να διαμαρτύρεται, αποφύγετε φράσεις όπως «μην κάνεις έτσι» ή «πρέπει να πας». Αντίθετα, μπορείτε να πείτε: «Καταλαβαίνω ότι δεν θέλεις να πας σήμερα, φαίνεται δύσκολο. Θες να μου πεις τι σε δυσκολεύει;» Το παιδί χρειάζεται να νιώσει ότι το καταλαβαίνετε, όχι ότι πρέπει να “συμμορφωθεί”.
Δημιουργήστε σταθερή πρωινή ρουτίνα
Τα παιδιά νιώθουν ασφάλεια όταν η καθημερινότητά τους έχει προβλεψιμότητα.
Προσπαθήστε να:
• Ετοιμάζετε τα πράγματα από το προηγούμενο βράδυ.
• Ξυπνάτε νωρίτερα ώστε να μην υπάρχει άγχος.
• Έχετε ένα μικρό τελετουργικό αποχαιρετισμού (π.χ. αγκαλιά, φράση “τα λέμε μετά!”).
Συνεργαστείτε στενά με το σχολείο
Επικοινωνήστε με τον δάσκαλο ή τον σχολικό ψυχολόγο. Μπορεί να έχουν παρατηρήσει κάτι που δεν φαίνεται στο σπίτι (π.χ. δυσκολία στις φιλίες ή ανασφάλεια μέσα στην τάξη).
Μαζί μπορείτε να οργανώσετε ένα πλάνο επαναπροσαρμογής (π.χ. να πηγαίνει για λίγη ώρα αρχικά ή να ενισχύεται με θετικά σχόλια).
Δώστε του λόγο και επιλογές
Νιώθει ότι δεν έχει έλεγχο; Προσφέρετε μικρές επιλογές:
«Θες να φορέσεις τη μπλε ή τη πράσινη μπλούζα σήμερα;»
«Θες να σε πάω εγώ ή ο μπαμπάς;»
Όταν το παιδί αισθάνεται ότι έχει συμμετοχή στις αποφάσεις, μειώνεται η αντίσταση.
Ενισχύστε την αυτοπεποίθηση του παιδιού
Αναγνωρίστε τη μικρή πρόοδο:
«Είδες που σήμερα πήγες πιο ήρεμος; Τα κατάφερες πολύ καλά!»
Η θετική ενίσχυση είναι πολύ πιο αποτελεσματική από την πίεση ή τις απειλές.
Ζητήστε υποστήριξη ειδικού όταν χρειάζεται
Αν η άρνηση επιμένει για εβδομάδες ή συνοδεύεται από έντονο άγχος, σωματικά συμπτώματα ή απομόνωση, είναι σημαντικό να ζητηθεί βοήθεια από παιδοψυχολόγο. Ένας ειδικός μπορεί να βοηθήσει να εντοπιστεί η ρίζα του προβλήματος και να υποστηριχθεί τόσο το παιδί όσο και η οικογένεια.
Ένα βήμα τη φορά!
Η επιστροφή στη σχολική ρουτίνα δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Με σταθερότητα, κατανόηση και συνεργασία σχολείου-οικογένειας, τα περισσότερα παιδιά σταδιακά ξεπερνούν τον φόβο ή το άγχος τους και ξαναβρίσκουν τη χαρά του σχολείου.
Το σημαντικότερο είναι το παιδί να αισθάνεται ότι δεν είναι μόνο του και ότι οι ενήλικες γύρω του μπορούν να το στηρίξουν με αγάπη και συνέπεια.
Δ.Τ.